Ives Roqueta, Antoine Bigot, Joan Bodon, Max Roqueta… C’est ce que pointe Miquelà Stenta dans sa chronique occitane cette ex-professeure d’occitan à l’université Paul-Valéry et présidente du Cercle occitan de Sète.
E òc, lo monde occitan e au-delà d’eu, aqueste an 2025, es en plena commemoracion d’eveniments que marcan nòstra cultura !
Vejam [voyons] un pauc.
200 ans que nasquèt [naquit] a Nimes Antoine Bigot (1825-1897), poèta nimesenc d’expression provençala.
Son òbra [œuvre] onòra los obrièrs [ouvriers] e paisanòts [petits paysans] (los rachalans) ; il est aussi l’auteur de fables inspirées de La Fontaine.
100 ans que nasquèt dins un masatge [hameau] de Lemosin, una femna paisana e poèta, Marcèla Delpastre (1925-1998). Son òbra, en occitan lemosin e francés, tan poëtica coma etnografica, es excepcionala, digna d’una reconoissença universala ; son biais de viure [ses choix de vie], fòra nòrmas [hors normes] e mai la femna. Tot l’an, d’eveniments un pauc d’en pertot en país d’òc la celebraràn.
80 ans que se creèt [a été créé] a Tolosa l’Institut d’Estudis Occitans, nascut [né] de la volontat d’ancians resistants de faire valer la lenga e la cultura occitanas. L’IEO òbra a la valorizacion de la cultura d’òc sus tot lo territòri de la lenga d’òc.
50 ans qu’Ives Roqueta creèt lo CIDO, vengut CIRDÒC-Institut de cultura, actualament trabalhant sus dos sitis, un a Besièrs, son luòc de naissença, l’autre a Pau. En mai d’èsser una immensa e fòrt rica [très riche] bibliotèca, lo CIRDÒC organiza d’eveniments, es en relacion amb d’universitats, de cercaires [chercheurs], de creators dins lo monde entièr, totes interessats per le lenga e la cultura occitanas.
50 ans que se moriguèt [mourut] Joan Bodon (1925-1975), enfant dau Roërgue. Sortit d’una família paisana, Joan Bodon venguèt regent [est devenu maître d’école] ; es autor de romans en occitan dau Lengadòc, tant sus de realitats viscudas [vécues] coma ficcionalas ; de poèmas tanben entre amor malaürós e engatjament sociau e politic.
20 ans que defuntèt Max Roqueta (1908-2005), nascut a Argelièrs, vilatge de las garrigas d’Eraut-Naut. Venguèt mètge de campanha [médecin de campagne] puòi a Montpelhièr. Son òbra es multipla, poësia, teatre, romans, pròsas poëticas pastadas [pétries] d’una granda sensibilitat a la natura e dau sentit prenhent [sentiment profond] de la mòrt.
10 ans que nos quitèt Ives Roqueta (1936-2015), nascut a Seta. Filh d’un emplegat de la Gara [employé de gare] e d’una gerenta d’especiariá, se faguèt professor de Letras longtemps a Besièrs. Son òbra, facha de pròsas cortas, de romans, de poësia, dins una lenga despolhada, capita [réussit] de reunir una realitat umana e sociala sovent dura e umor, derision, impertinéncia.
Es doncas una gròssa annada, clafida [bourrée] d’eveniments, subretot a l’entorn de Marcèla Delpastre en Novèla Aquitània e tanben en Occitania, de Max Roqueta essencialament a Montpelhièr e dins Eraut, d’Antoine Bigot dins sa vila de Nimes. Presentacions, espectacles, mesas en scena e en voses son per se perseguir de meses de temps [vont se poursuivre pendant des mois].
E l’an que ven ??? Quau sap [ Qui sait]? Esperem que la consciéncia occitana aurà creissut
[grandi] mercé [grâce] a tot aqueste borbolh de cultura [bouillon de culture] …
Miquèla STENTA