Chronique occitane : La fin d’année, c’est le temps des traditions !

Crèche, santons, contes de Noël et... l'Almanac Setòri ! Photo : Olivier SCHLAMA

Crèche, santons, contes de Noël et… l’Almanac Setòri ! Dans sa dernière chronique de l’année, Miquelà Stenta, ex-prof d’occitan à l’université de Montpellier, et présidente du Cercle Occitan de Sète, évoque bien entendu les festivités du solstice et les Almanacs dont une tradition depuis… l’Antiquité. Celui de Sète et du Bassin de Thau vient de sortir !

Fin d’annada… es lo temps de las tradicions ! Lo pinhièr de Nadau [sapin de Noël] decorat de bolas e guirlandas… Perqué un pinhièr ? Saique es pas un aubre majoritari dins nòstres airaus [nos contrées]… Lo paire Nadau, tot roge e blanc, a las colors de coca-cola, cobèrt de nèu… que nos ven de l’autra man [de l’autre côté] de l’Atlantic…

La grèpia [crêche] amb sos santons, ligada a la nativitat, que conta la vida d’autres còps (lo molinièr [meunier], l’amolaire [remouleur], la portaira d’aiga…) e la vida d’ara (lo pescaire, l’ortalièr [jardinièr], lo gardian e sos buòus…), teatre vertadièr d’una vida simpla.

Pasmens, la fin d’annada seriá pas acomplida, i aguèsse pas [s’il n’y avait pas] la parucion d’un obratge que recapitula los meses passats e anóncia l’an que ven : un almanac.

Almanac : calendrier des fêtes, dates historiques, proverbes

Almanac Stòri. Ph. Olivier SCHLAMA

Que l’almanac es una tradicion. Existís despuòi l’antiquitat ; n’i a dins totas las lengas ; n’i a un per an. Presenta lo calendièr amb las fèstas, las datas istoricas ; de recèptas segon las sasons ; de provèrbis ligats au temps ; d’istorietas ; de reclamas ; de conselhs de jardinatge. S’i pòt trobar lo retrach [portrait] d’un personatge istoric, l’explicacion d’una tradicion, d’entresenhas [informations] scientificas o practicas.

Du Languedoc au Périgord

En país d’òc, mancam pas d’almanacs ! Lo principi siaguèt représ per l’associacion provençala lo Felibritge dins lo mitan dau sègle XIX e s’espandiguèt [se répandit] lèu sus tot lo territòri de lenga d’òc, en Peiregòrd, Auvèrnha, Gasconha, Lengadòc. L’Almanac provençau faguèt de pichòts ! Particularament a Seta que la primièra edicion de l’Almanac setòri data de 1894. Sa vida siaguèt tres còps interrompuda e ara es tornat partir [il est reparti] .

Pêcheur de Thau, artistes, calendrier humoristique…!

Lo Cèucle occitan setòri a représ la publicacion, completament renovelada, d’una factura actuala, amb un contengut dobèrt a la tradicion e a la modernitat. En mai de las rubricas abitualas per un tal obratge, s’i tròban de tèxtes d’autors, l’intervista [l’interview] d’un pescaire sus l’estanh de Taur qu’aparten a una familha comptant cinc generacions dins la profession, de reproduccions d’òbras d’artistas de Seta, e mai de tablèus de Gabriel Couderc (escòla de pintrura Montpelhièr-Seta) tirats d’una colleccion privada, la presentacion de l’enquèsta realizada per l’Ofici Public de la Lenga Occitana sus la situacion de la lenga (viva !), un calendièr umoristic, eclectic, eretic, istoric, de traduccions de Paul Valèry e Georges Brassens, e un fum [de nombreux] d’autres articles. Lo tot en occitan, francitan e francés.

Miquelà STENTA

  • Còsta 15€ e se pòt comandar (4€) au Cèucle occitan setòri, 43 rue de la Liberté 34200 Sète.

Dis-Leur ! en langue d’Oc … Chroniques :

Chronique occitane : Quand Molière fréquentait les fêtes populaires à Béziers ou Toulouse

Chronique occitane : Festivals, rencontres… : l’été, c’est aussi la saison de l’occitan !

Chronique : Ces lieux et personnalités qui marquent notre appartenance à la langue d’oc